فشار، یکی از پارامترهای حیاتی در بسیاری از علوم و صنایع است که اندازه گیری و کنترل آن در فرآیندهای مختلف اهمیت زیادی دارد. گیج فشار، یکی از وسایل اساسی برای اندازه گیری فشار در محیط های مختلف است و در انواع صنایع از صنعت نفت و گاز تا پزشکی و تولید مواد غذایی به کار می رود. در این مقدمه، به بررسی اهمیت و کاربردهای گیج فشار در صنعت می پردازیم.
گیج فشار چیست؟
گیج فشار یکی از اهم ترین تجهیزات اندازه گیری فشار در مختلف صنایع می باشد. این تجهیزات به منظور اندازه گیری فشار گاز و مایع در محیط های گوناگون تولید و مورد استفاده قرار می گیرند. در گذشته، برای اندازه گیری فشار از لوله بوردون بهره می برید که اساس ساختار فشارسنج های معاصر را تشکیل می دهد. این دستگاه از یک لوله انعطاف پذیر تشکیل شده بود که عبور مایع به تغییر شکل لوله منجر و در نتیجه به حرکت عقربه دستگاه منتهی می شد.
در دنیای امروز، از سیستم های متنوع برای اندازه گیری فشار استفاده می شود، و گیج فشار یکی از مهم ترین این تجهیزات است. این گونه تجهیزات در انواع و اشکال مختلف موجود هستند، اما هدف نهایی آنها یکسان است.
اهمیت اندازه گیری فشار
فشار، به عنوان نیروی عمودی که به واحد مساحت اعمال می شود، در انجام فرآیندهای مختلف از جمله تولید و مانیتورینگ گازها و مایعات، کنترل فرآیندهای صنعتی، تعیین فشار خون در پزشکی، و حتی اندازه گیری عملکرد وسایل نقلیه بسیار مهم است. دقت در اندازه گیری فشار می تواند تاثیر مستقیمی بر کیفیت و ایمنی فرآیندها داشته باشد.
انواع گیج فشار بر اساس تکنیک اندازه گیری
انواع گیج فشار بر اساس تکنیک اندازه گیری و نحوه کارکرد خود دارند. در ادامه به معرفی تعدادی از این گیج ها می پردازیم:
گیج فشار خشک: یکی از انواع رایج گیج فشار، گیج های فشار خشک می باشند. این گیج ها دارای یک لوله خالی هستند و عقربه نمایشگر فشار سیال را نمایش می دهد. تطابق دقیق با فشار اغلب در این گونه گیج ها به دلیل لرزش های دستگاه ها کمی مشکل است. با این حال، از نظر اقتصادی به عنوان یک ابزار اندازه گیری مقرون به صرفه تلقی می شوند.
گیج فشار روغنی: گیج فشار روغنی از گلیسیرین یا سیلیکون در داخل محفظه نمایشگر استفاده می کند. این مواد باعث جلوگیری از لرزش عقربه ها و افزایش دقت اندازه گیری می شوند. این نوع گیج ها از جنس استیل و برنج برای بخش های مختلف تجهیزات ساخته می شوند.
گیج فشار بوردون تیوب: در گیج فشار بوردون تیوب، از یک لوله خمیده به نام بوردون تیوب استفاده می شود. این تیوب تحت فشار تغییر شکل می دهد و باعث حرکت عقربه نمایشگر می شود. این نوع گیج ها برای اندازه گیری فشارهای مثبت و منفی مناسب بوده و دارای حساسیت و دقت بالا هستند.
گیج فشار دیافراگمی: گیج فشار دیافراگمی از یک دیافراگم انعطاف پذیر برای اندازه گیری فشار استفاده می کند. این دیافراگم جدا از بخش ورودی سیال قرار دارد و می تواند فشارهای دقیق را اندازه بگیرد. از این نوع گیج ها برای اندازه گیری دقیق فشارها در سیالات گازی استفاده می شود، و دارای محدوده فشار و دقت متنوعی هستند.
انواع مختلف گیج فشار بر اساس نیاز و شرایط محیطی متنوعی دارند و برای اندازه گیری دقیق فشار در انواع صنایع و برنامه ها مورد استفاده قرار می گیرند. انتخاب مناسب از این ابزارها بستگی به نیاز خاص هر پروژه دارد.
کاربردهای گیج فشار در صنایع
گیج فشار، یک ابزار بسیار مهم و حیاتی در انواع صنایع و کاربردهای متعدد دارد. این وسیله اندازه گیری فشار را تسهیل کرده و در کنترل فرآیندهای مختلف به کمک می آید. در زیر به برخی از مهمترین کاربردهای گیج فشار اشاره می شود:
- صنعت نفت، گاز و پتروشیمی
- اندازه گیری فشار مواد مختلف نظیر گاز، نفت و آب در لوله های حفاری.
- کنترل فشار در تجهیزات پالایشگاهی و کارخانه های فراورده های نفتی و گازی.
- صنعت شیمیایی
- کنترل فشار در تجهیزات مانند راکتورها، تانک ها و لوله های انتقال.
- صنعت خودرو سازی
- اندازه گیری فشار هوا در لاستیک ها.
- کنترل فشار روغن در موتور و جعبه دنده.
- اندازه گاز موجود در خودروهای دوگانه سوز و سایر تجهیزات.
- صنعت مواد غذایی و تولید دارو
- کنترل فشار در تجهیزات مانند تانک های تولید و فرآوری مواد.
- کنترل فشار در خطوط تولید و لوله های انتقال.
- صنعت برق
- کنترل فشار در تجهیزات نیروگاهی مانند ترانسفورماتورها و توربین های تولید بخار.
- کشاورزی
- کنترل فشار در سیستم های آبیاری.
- کاربرد در ماشین آلات کشاورزی مانند پمپ ها و تانک های سم و کود.
- صنعت برودتی
- کنترل فشار گاز در سیستم های برودتی.
- ارائه اطلاعات از فشار گاز در سیستم ها که بدون گیج فشار امکان پذیر نیست.
گیج فشار به عنوان یکی از ابزارهای حیاتی در این صنایع بهبود کارایی و ایمنی فرآیندها را افزایش می دهد و نقش اساسی در تامین اطلاعات دقیق در مورد فشار محیط فیزیکی دارد.
عوامل موثر بر قیمت گیج فشار
نوع گیج فشار: نوع گیج فشار (مثلا دیافراگمی یا فلزی) از جمله عوامل اساسی است که تاثیر مستقیم بر قیمت دارد. برخی از انواع گیج فشار، به دلیل خصوصیات و جنس های متفاوت، قیمت بالاتری نسبت به سایر انواع دارند.
بازه اندازه گیری: بازه اندازه گیری گیج نیز به عنوان یک مهم ترین عامل در تعیین قیمت آن در نظر گرفته می شود. گیج هایی که دارای بازه اندازه گیری گسترده تری هستند، معمولا قیمت بالاتری دارند.
قطر گیج فشار: قطر گیج نیز به عنوان یک عامل تعیین کننده در قیمت گذاری این وسیله مؤثر است. گیج های با قطر بزرگتر معمولا هزینه بیشتری دارند نسبت به انواع کوچکتر.
شرکت تولید کننده گیج فشار: شرکت های تولیدی مختلف قیمت های متفاوتی برای گیج های خود تعیین می کنند. برند و کشور تولید کننده نیز می تواند تاثیر گذار باشد.
کشور سازنده گیج فشار: منبع تولید نیز می تواند تاثیری بر قیمت داشته باشد. معمولا قطعات تولید شده در کشورهایی مانند چین و کشورهای آسیای شرقی کیفیت مشابهی با نمونه های غربی دارند و قیمت های کمتری دارند.