تجهیزات ابزار دقیق در صنایع مختلف برای بررسی و کنترل مقادیر فیزیکی مورد استفاده قرار می گیرند. اما امروزه، صنعت داروسازی با پیشرفت های فناوری و نیازهای روزافزون جامعه، به یکی از زمینه های حیاتی و مهم در حوزه بهداشت تبدیل شده است. در تولید دارو، دقت و کیفیت در هر مرحله از فرآیند تولید بسیار اساسی است. از این رو، تجهیزات ابزار دقیق نقش بسیار مهمی در بهبود فرآیندهای تولید دارویی ایفا می کنند.
در این متن، قصد داریم به بررسی کاربرد تجهیزات ابزار دقیق در صنعت داروسازی بپردازیم. این تجهیزات در این صنعت برای اندازه گیری و کنترل پارامترهایی مانند دما، فشار، pH، رطوبت، و دیگر پارامترهای مرتبط با فرآیندهای تولید و کنترل کیفیت محصولات دارویی به کار می روند. از این رو، استفاده صحیح از این تجهیزات می تواند به ارتقای عملکرد، کیفیت، و ایمنی محصولات در صنعت داروسازی کمک کند.
ابزار دقیق در صنعت داروسازی
تجهبزات ابزار دقیق در صنعت داروسازی نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. این ابزارها، متغیرهای فیزیکی مختلف مانند دما، فشار، pH و… را اندازه گیری نموده و آن ها را به سیگنال الکتریکی تبدیل می کنند. این سیگنال های الکتریکی سپس توسط کنترل کننده های مختلف برای اجرای عملیات مختلف تولیدی تفسیر می شوند.
ابزارهای دقیق در صنعت داروسازی از ساختاری تشکیل شده اند که شامل سه جزء اصلی می شود: حسگر، مدار تهویه، و اتصال خروجی. این اجزاء در کنار یکدیگر کار می کنند تا اطلاعات دقیق و اصولی از متغیرهای فرایندهای صنعتی را ارائه دهند. به عنوان مثال، حسگرها برای اندازه گیری متغیرهای فیزیکی استفاده می شوند، مدارهای تهویه برای پردازش این اطلاعات و کنترل عملیات صنعتی و اتصال خروجی برای ارسال داده های پردازش شده به تجهیزات دیگر استفاده می شوند.
عنصر حسگر
عنصر حسگر، یکی از اجزای اساسی در ابزارهای دقیق، وظیفه دریافت متغیرهای فیزیکی مانند دما و فشار را بر عهده دارد و سپس آنها را به یک سیگنال الکتریکی تبدیل می کند. این سیگنال الکتریکی، که در این مرحله متغیر، غیر شرطی و از نظر مقدار بسیار کم است، نمی تواند به صورت مستقیم برای پردازش اطلاعات استفاده شود و نیاز به تبدیل به شرایط قابل پردازش توسط کنترل کننده های خارجی یا مدار دارد. این تبدیل شرایط به سیگنال هایی قابلیت پردازش را فراهم می کند که می تواند توسط سایر قسمت های سیستم برای کنترل و مدیریت عملکرد فرآیند مورد استفاده قرار گیرد.
مدار تهویه
مدار تهویه یا پردازش سیگنال الکتریکی، پس از دریافت سیگنال الکتریکی از عنصر حسگر، مسئولیت تبدیل آن را به شکلی قابل استفاده برای کنترل کننده های خارجی یا برنامه ریزی های منطقی مانند PLC دارد. در این مرحله، از الگوریتم های مختلفی مانند Gain در سیگنال الکتریکی استفاده می شود تا سیگنال را به فرمی مناسب و قابل بررسی تبدیل کند. به این ترتیب، سیگنال الکتریکی تبدیل شده می تواند به عنوان ورودی برای کنترل کننده ها و یا برنامه ریزی های منطقی مورد استفاده قرار گیرد، تا عملیات مورد نظر در سیستم صنعتی به طور دقیق و کارآمد انجام شود.
اتصال دهنده ها
اتصال دهنده ها نقش مهمی در ارتباط بین ابزارهای دقیق و کنترل کننده های خارجی یا مدارهای دیگر دارند. پس از اینکه سیگنال الکتریکی به شکلی مناسب برای استفاده توسط کنترل کننده خارجی یا مدارهای دیگر آماده شده است، به کانکتورها متصل می شود. این کانکتورها واسطه ای ارتباطی فراهم می کنند که به ابزارهای دقیق اجازه می دهند تا به طور مستقیم به کنترل کننده یا مدارهای خارجی متصل شوند. به این ترتیب، اطلاعات و سیگنال های الکتریکی که توسط ابزارهای دقیق اندازه گیری شده اند، به سرعت و با دقت به کنترل کننده ها منتقل می شوند تا عملیات کنترلی صورت بگیرد.
انواع کالیبراسیون ابزار دقیق در صنعت داروسازی
- کالیبراسیون دما
- کالیبراسیون فشار
- کالیبراسیون سرعت
- کالیبراسیون مقیاس وزن
کالیبراسیون دما
تنظیم و کالیبراسیون دما، به عنوان یکی از مهم ترین پارامترها در صنعت داروسازی، اهمیت بسیار زیادی دارد. دما در فرآیندهای مختلفی مانند ساخت، استریلیزاسیون و بسته بندی داروها مورد استفاده قرار می گیرد. بدون دما مناسب، این فرآیندها را نمی توان با دقت و کارآیی لازم اجرا کرد. تجهیزاتی که به دما به عنوان یکی از الزامات اساسی فرآیند نیاز دارند شامل اتوکلاوها، دستگاه های ضدعفونی کننده حرارتی، ماشین های بسته بندی و تجهیزات تولیدی هستند.
سنسورهای دما در سیستم های کنترل اتوماتیک برای حفظ دما در محدوده مورد نیاز استفاده می شوند. انواع مختلفی از این سنسورها در صنعت داروسازی استفاده می شوند، اما دو نوع رایج تر آن ها عبارتند از ردیاب دمای مقاومتی (RTD) و ترموکوپل.
برای اطمینان از دقت و صحت سنسورهای دما، کالیبراسیون ضروری است. در این روش، مقادیر مختلف دما با استفاده از شبیه سازی تولید می شوند و سپس خروجی سنسورها مشاهده می شود. مقدار دمای تولیدشده در این کالیبراسیون باید به محدوده مورد نیاز سنسور دما و نیازهای فرآیند متناسب باشد، تا عملکرد صحیح سنسور تضمین شود.
کالیبراسیون فشار
تنظیم و کالیبراسیون فشار، به عنوان یکی از پارامترهای حیاتی در صنعت داروسازی، اهمیت بسیار زیادی دارد. فشار در فرآیندهای مختلفی مانند تولید، پر کردن، و آزمایش های کیفیت استفاده می شود. به عنوان مثال، در فرآیند تولید برخی داروها، فشار مشخصی از یک سیال خاص برای دستیابی به خواص و مراحل مشخصی از فرآیند استفاده می شود.
همچنین، در بخش کنترل کیفیت، فشار خاصی برای انجام آزمایش های مختلف روی نمونه های مشخص مورد نیاز است. برای اطمینان از دقت دستگاه های اندازه گیری فشار، کالیبراسیون لازم است. در این روش، با اعمال یک فشار شناخته شده به دستگاه تحت آزمایش، فشار اندازه گیری شده و با فشار مورد انتظار مقایسه می شود. در صورتی که تفاوت در حدود قابل قبول باشد، کالیبراسیون دستگاه صورت می گیرد، در غیر این صورت نیاز به تعمیر یا تعویض دستگاه مطرح می شود. این فرآیند حیاتی است به منظور اطمینان از دقت و صحت اندازه گیری فشار در سیستم های مختلف داروسازی.
پیشنهاد مطالعه: تجهیزات اندازه گیری فشار
کالیبراسیون سرعت
کالیبراسیون سرعت، یک فرآیند مهم در صنعت داروسازی است که به تأیید و تنظیم سرعت سیستم های مختلف که در حرکت و چرخش قرار دارند، می پردازد. در این صنعت، موتورها و تجهیزات مکانیکی به طور معمول برای انجام عملیات مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند که نیاز به حرکت دارند.
مثال هایی از کاربردهای سرعت در تجهیزات دارویی شامل مواردی مانند تنظیم سرعت ماشین آلات تولیدی است که ظرفیت و سرعت تولید را مشخص می کند. سرعت این تجهیزات بر روی نشانگرهای ماشین قابل مشاهده است که پرسنل تولید از آن برای تنظیم و کنترل سرعت تجهیزات استفاده می کنند.
در عملیاتی مانند مخلوط کردن مواد در ظروف تولیدی، کالیبراسیون سرعت بسیار حیاتی است. سرعت همزن ها و دیگر وسایل مکانیکی مورد استفاده برای این کارها باید دقیقا کالیبره شده و تأیید شوند. این اندازه گیری ها معمولا با استفاده از سرعت سنج ها انجام می شود که دورهای در دقیقه را می شمارند. سپس نتایج با نشانگرهای محلی که روی دستگاه ها نصب شده اند، مقایسه می شود تا اطمینان حاصل شود که سرعت موردنیاز دستگاه حفظ شده است.
پیشنهاد مطالعه: ابزار دقیق در صنعت نفت
کالیبراسیون مقیاس وزن
کالیبراسیون مقیاس وزن، یک فرآیند اساسی در صنعت داروسازی است که به تنظیم و تأیید دقت ترازوها، که پرکاربردترین وسیله در بخش های تولید و کنترل کیفیت است، می پردازد. این ترازوها دقیقا مواد شیمیایی مختلف را برای استفاده در فرآیندهای آزمایش و تولید وزن می کنند.
در بیشتر موارد، سازندگان ترازوها روش های کالیبراسیون داخلی را با ترازو ارائه می دهند، که به دقت و دقت مناسب برای محاسبه وزن ها کمک می کند. برای انجام کالیبراسیون، وزنه های استاندارد را روی ترازو قرار داده و مراحل مشخص شده در دفترچه راهنمای عملیات یا نگهداری را دنبال می کنند.
وقتی کالیبراسیون با موفقیت انجام می شود، ترازو مقادیر وزن را به صورت صحیح نشان می دهد و می توان آن را برای عملیات روزمره استفاده کرد. اما اگر کالیبراسیون موفقیت آمیز نباشد، زنگ هشدار روی ترازو فعال می شود و نمی توان از آن برای عملیات بعدی استفاده کرد، زیرا دقت و قابلیت اطمینان آن مورد تأیید قرار نگرفته است.