گیج دما

گیج دما وسیله ای است که حرارت یک ماده را اندازه میگیرد. در این سیستم هنگام اندازه گیری گیج باید تا حد امکان به بدنه ای که قرار است اندازه گیری شود نزدیک باشد. پرکاربردترین روش های اندازه گیری برای اندازه گیری دما به ویژگی های وابسته به دمای بدن و ماده بستگی دارد.

گیج دما چطور کار میکند

گیج دما توسط سنسور هایی با خوانش سیگنال های الکتریکی کار میکند. حسگر های گیج دما از دو مدل فلز تشکیل شده اند که با اندازه گیری ولتاژ, مقاومت الکتریکی ایجاد میکنند. با افزایش مقاومت دما نیز افزایج می یابد.

روش های اندازه گیری گیج دما

روش های اندازه گیری به دو دسته تماسی و غیر تماسی تقسیم میشوند.

روش تماسی: در این روش از گیج دما در تماس با یک سنسور دما مثلا ترموکوپل استفاده میشود. این روش اندازه گیری دماسنج گازی یا ترمومتر نام دارد که به روش بیمتال با استفاده از یک حباب و لوله کوییت انجام میشود.
روش غیر تماسی: گیج دما در این روش غالبا بر اساس تابش های فروسرخ ماده مورد نظر کار میکند این روش اندازه گیری به ترمومتر لیزری یا پیرومتر مشهور است.

انواع گیج دما

گیج دما بی متال(عقربه ای): این گیج های دما از دو فلز متمایز به هم چسبیده تشکیل شده اند که جنسی اغلب از استیل و مس یا برنج دارند.
به طور کلی گیج های بی متال بر اساس دو اصل ساخته میشوند: تغییر حجم فلزات با تغییر دما و تفاوت ضریب تغییر فلزات.
میزان جابجایی نوار متال کوچک است, پس برای تقویت آن از نواری به شکل فنر استفاده میشود. این نوار فنری باعث حرکت عقربه به صورت ساعتگرد میشود. میزان حرکت عقربه با توجه به سه مورد بررسی میشود:

1. داشتن ضرایب انبساط دو فلز

2. ضخامت و طول محدوده مورد نظر

3. طول کلی نوار فنری

نقاط ضعف گیج های بی متال: دقت کم, قابل برای نماسش ساده, قابل اندازه گیری به صورت محلی, خارج شدن تنظیم در اثر ضربه.
مزایای گیج های دمای بی متال: ارزان, آسان و مقاوم

گیج دمای دیجیتال: گیج دمای دیجیتال دما را در صفحه نمایش دستگاه به حالت عددی نمایش میدهد. گیج های دیجیتالی برای اندازه گیری در هر شرایطی مورد استفاده هستند.
گیج های دیجیتال قابلیت دارند دما را در چندین مقیاس متفاوت نشان دهند. این گیج ها در صنایع نفت و گاز و تجهیزات تعمیرات و نگهداری قابل استفاده هستند.

نحوه انتخاب یک گیج دمای مناسب

ملاک های انتخاب گیج دمای مناسب مانند بسیاری دیگر از انواع ابزار دقیق شامل واحد اندازه گیری، اندازه، دقت، جنس و… در نظر گرفته میشود که به شرح ذیل است:

واحد اندازه گیری گیج

گیج های دما یکی از انواع تجهیزات اندازه  گیری دما میباشند که در مدل های مختلفی تولید میشوند و توانایی نمایش دما در واحد های گوناگونی را دارا هستند. در گیج های دما, واحد اندازه گیری معمول به حالت سانتی گراد گفته میشود. دارای یک واحد مدرج است اما گیج های دمایی با دو واحد فارنهایت و سانتی گراد نیز وجود دارند. واحد های دیگری هم نیز به صورت سفارشی تولید میشوند.

اندازه گیج دما

اندازه گیج دما که به واحد میلیمتر بیان میشوند معمولا با قطر هایی بین 40 تا 250 میلیمتر بیان میشوند

دقت گیج های دما

دقت گیج دما (ماکزیموم حد خطای مورد قبول برای آن گیج بر حسب درصد) طبق استانداد یک یا دو درصد میباشد.

جنس بدنه گیج دما

گیج های دما در فرآیند های متنوعی کاربرد دارند درنتیجه جنسی که گیج با آن ساخته میشود بسته به محیط مورد استفاده باید مطابقت داشته باشد. به طور مثال اگر محیط اسیدی در تماس با گیج دما باشد بدنه گیج باید دربرابر خوردگی مقاوم باشد.

نحوه نصب گیج دما

اتصالات به نحو های مختلفی برای گیج به شرح زیر وجود دارد:
اتصال رزوه ای استاندارد, اتصال رزوه ای مادگی, گیج دما فلنجی

هرکدام از اتصالات هم به صورت عمودی و هم افقی قابل نصب هستند.

گیج های دما با توجه به زاویه صفحه مندرج آنها قرار میگیرند که به صورت زیر است:

• اتصال از پایین
• اتصال از پشت
• اتصال تلسکوپی

انواع قرارگیری صفحه مندرج دماسنج عقربه ای همانند دیجیتال است.

کپیلاری گیج های دما

در بعضی مکان ها به علت حرارت به شدت بالا از ترمومتر های پرشده از آب که دما را به وسیبه کپیلاری یا دنباله به فاصله دورتر از گیج منتقل میکنند استفاده میشود. به این دماسنج ها گیج دمای کپیلاری گفته میشود.

انواع دماسنج های کپیلاری:

• دماسنج پرشده با جیوه
• دماسنج پرشده با مایع
• دماسنج پرشده با فشار بخار

دماسنج جیوهای: در این گیج های دما با تغییر دمای محیط فشار جیوه تغییر کرده و دما به وسیله فشارسنجی عقربه ای که بر اساس دما کالیبره شده نشان داده میشود.

دماسنج پرشده با مایع: در این گیج ها مایع معمولا الکل یا نفت است. به طور کلی این دماسنج نیز مانند دماسنج قبلی بر اساس تغییر فشار مایع درون آن کار میکند.

دماسنج پرشده با فشار بخار: در این گیج ها مایع فرار میباشد و با تغییر دما فشار مایع تغییر میابد.